พระลือโขง หรือพระจามเทวี ซุ้มเรือนแก้ว

พระลือโขง กรุสันกู่เหล็ก อ.เมืองลำพูน

กรุพระนี้ มีบันทึกว่าตั้งอยู่บริเวณทิศตะวันตก ห่างไปราว ๑ กม. ของวัดประตูลี้ (ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของ ร.ร.อรพินวิทยา) เดิมเป็นทุ่งนาที่บรรจุอัฐิของ พระยาแขนเหล็ก ทหารเอกของพระนางจามเทวี ปฐมกษัตริย์แห่งนครหริภุญไชย

บริเวณนี้ มีชาวบ้านขุดค้นหาสมบัติมายาวนาน จนถึงครั้งใหญ่สุด เมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๓ ได้ค้นพบ พระลือโขง พร้อมพระสกุลลำพูนอื่นๆ อาทิ พระรอดแผง พระลือแผง พระหูยานแผง ซึ่งปัจจุบันหาชมได้ยาก

เอกลักษณ์ของกรุ อยู่ที่ คราบดิน จะเป็นสีน้ำตาลจับแน่นเข้าเนื้อ จำนวนพระที่พบ ส่วนใหญ่ เป็นพระชำรุด มีองค์สภาพสมบูรณ์เพียงราว ๗๐ องค์ ได้รับความนิยมแสวงหากันมาก เพราะเป็นพระพิมพ์สกุลลำพูน ที่มีพุทธศิลป์สมัยหริภุญไชย ที่มีความงดงามอลังการเป็นที่สุด

ลักษณะเป็น องค์พระนั่งปางสะดุ้งมาร ขัดเพชรบนอาสนะเหนือฐานบัวสองชั้น อยู่ในซุ้มเรือนแก้วประภามณฑล มีลายเส้นคู่หยักเป็นลอนม้วน เป็นลายกนก ก้านขดต่อด้วยเส้นขีดรัศมี บนสุดเป็นช่อใบระกาสองชั้น

มีลักษณะใกล้เคียง ซุ้มโขง รอบธรรมสิคาสถูป ในกรุงพุกาม ประเทศพม่า ทำให้ได้ชื่อเรียกเป็น พระฤๅขง หรือ ลือโขง สืบมา